Łomża, miasto malowniczo położone nad Narwią, wita podróżnych wjeżdżających od strony Piątnicy swoim widokiem na nadnarwiańską skarpę. To położenie, będące zarówno atutem, jak i świadectwem historycznej obronności, przyciąga wzrok i serca. Pierwsza osada powstała tu ponad 1000 lat temu, a jej pozostałości nadal można odnaleźć w okolicach dzisiejszego miasta. Już w XI wieku istniał tu kościół, prawdopodobnie pierwszy na Mazowszu.
Łomża uzyskała prawa miejskie w 1418 roku i rozwijała się pomyślnie do XVI wieku. Następne dwa wieki oraz II wojna światowa przyniosły miastu znaczne zniszczenia, lecz mimo to, Łomża zachowała wiele ciekawych zabytków. Najważniejszym z nich jest XVI-wieczna katedra, wokół której rozciągają się urokliwe uliczki z kamienicami pamiętającymi czasy, gdy miasto było stolicą guberni. Szczególnie imponujący jest ciąg wystawnych domów przy ulicy Dwornej.
Narew, jedna z przyrodniczych pereł północno-wschodniej Polski, jest integralną częścią Łomży. Wiosenne rozlewiska rzeki można podziwiać nawet z zabudowań miasta, co podkreśla, jak zieloną okolicą jest Łomża. To miejsce, gdzie można odetchnąć prawdziwie czystym powietrzem i cieszyć się bliskością natury.
Centrum miasta Łomża, w okresie jego świetności, skupiało się wokół Starego Rynku. Dziś plac nie pełni już funkcji handlowej, lecz XIX-wieczny ratusz nadal służy jako siedziba władz miejskich. Rynek i okoliczne uliczki to idealne miejsce na spacer, bez pośpiechu charakterystycznego dla dużych miast. Przechadzając się, można poczuć historię, idąc śladami takich postaci jak św. Brunon z Kwerfurtu, Anna Jagiellonka, Hanka Bielicka czy Jan Paweł II.
Łomża posiada również wiele innych interesujących obiektów sakralnych. XVIII-wieczne kościół i klasztor Kapucynów oraz XIX-wieczny klasztor Benedyktynek, który powstał w czasach, gdy miasto rozwijało się jako stolica guberni, są warte uwagi. Zabytkowe kamienice z tego okresu, ukazujące ambicje i potencjał miasta, najlepiej prezentują się przy ulicy Dwornej. Wśród nich wyróżniają się budynki Sądu Okręgowego i Banku Gospodarki Żywnościowej. Przy placu Jana Pawła II znajduje się dawniej cerkiew prawosławna, obecnie kościół rektoralny pw. Wniebowzięcia NMP.
Warto odwiedzić również łomżyńskie cmentarze, które powstały pod koniec XVIII wieku. Katolicki cmentarz sąsiaduje z dawnymi cmentarzami ewangelickim i prawosławnym. Nekropolia kryje setki zabytkowych nagrobków, bramy, kaplice oraz wiekowe drzewa. Łomża posiada także dwa dobrze zachowane kirkuty, które ocalały z wieloma przykładami żydowskiej kamieniarki nagrobnej.
Łomża najlepiej prezentuje się wiosną, kiedy to zabudowa odbija się w wezbranych wodach Narwi. Wiosenne rozlewiska przyciągają ornitologów i miłośników przyrody. Naturalny bieg rzeki oraz dolina Narwi, chronione przez Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Narwi, są atrakcyjne przyrodniczo i dostępne bez konieczności dalekich wypraw. Miasto, leżące w strefie Zielonych Płuc Polski, otoczone jest również innymi chronionymi obszarami, takimi jak parki narodowe Biebrzański i Narwiański oraz cztery rezerwaty przyrody. Dolina Narwi objęta jest ochroną w ramach sieci Natura 2000, co dodatkowo podkreśla przyrodnicze atuty Łomży.
Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Narwi
Niewiele miast porównywalnych z Łomżą może się poszczycić posiadaniem parku krajobrazowego tuż za granicami. Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Narwi, utworzony w 1994 roku, chroni wyjątkowy odcinek rzeki Narew. Park obejmuje ponad 7 tysięcy hektarów i rozciąga się na kilkunastokilometrowym odcinku rzeki, zaczynając od wsi Bronowo, gdzie do Narwi wpływa Łojewek, a kończąc na obrzeżach Łomży, w pobliżu drogi do Piątnicy. To sprawia, że krótki spacer ze Starego Rynku na ulicę Woziwodzką pozwala podziwiać malownicze nadnarwiańskie łąki należące do parku – coś, czego inne miasta mogą tylko pozazdrościć.
Rzeka Narew w okolicach Łomży silnie meandruje. Gdyby jej koryto wyprostować, a także doliczyć wszystkie starorzecza i boczne odnogi, jej długość byłaby kilkakrotnie większa. Na szczęście rzeka zachowała swój naturalny, rzadko spotykany na nizinach bieg, co czyni ten obszar niezwykle cennym przyrodniczo. Dla tych, którzy znają Narwiański Park Narodowy, charakter Narwi w Łomżyńskim Parku Krajobrazowym będzie równie imponujący i unikalny.
Rezerwat przyrody Kalinowo
Leśny rezerwat o powierzchni prawie 70 hektarów znajduje się na zboczu doliny Narwi, co sprawia, że jego teren jest bardzo zróżnicowany. Wąwozy o nieregularnych i stromych stokach przecinają pochyłość terenu, a różnica wysokości między najniższym a najwyższym punktem rezerwatu wynosi 40 metrów. Ochronie podlega przede wszystkim grąd, czyli las liściasty z dominującymi dębami i lipami.
W najwyższych partiach rezerwatu można znaleźć luźniejsze fragmenty drzewostanu o charakterze dąbrowy świetlistej, z bujnie rozwiniętą warstwą krzewów, wśród których rośnie dziki ligustr. Ligustr ten, powszechnie stosowany w nasadzeniach żywopłotowych, ma w Kalinowie swoje najdalej na północ wysunięte stanowisko naturalne. Jeszcze wyżej, poza lasem, południowa ekspozycja sprawia, że występują tu ciepłolubne zbiorowiska muraw kserotermicznych.
Park wodny w Łomży
Park Wodny w Łomży, ul. kard. Stefana Wyszyńskiego 15, to nowoczesny kompleks basenowy oferujący szeroką gamę atrakcji. Do dyspozycji gości są basen sportowy, dwie zjeżdżalnie, ławeczka do masażu, parasol wodny, bicze podwodne, jacuzzi, sauna, sztuczna rzeka oraz kilka gejzerów podwodnych. Na piętrze znajduje się stół do gry w piłkarzyki, stół do tenisa stołowego, sala zabaw „MOSiRek” oraz Strefa Spa z saunami fińską i turecką, grotą solną, tężnią solankową i jacuzzi. Obiekt jest dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnością.
Godziny otwarcia Parku Wodnego:
- poniedziałek–piątek: 6.00–22.00
- sobota, niedziela i święta: 8.00–22.00
Godziny otwarcia Strefy Spa:
- poniedziałek–piątek: 16.00–21.45
- sobota, niedziela: 12.00–21.45
Port Łomża
Port Łomża, ul. Żydowska 10,to doskonałe miejsce do rekreacji i sportu nad Narwią. Kompleks oferuje przystań dla łodzi wędkarskich i żaglowych, wypożyczalnię sprzętu wodnego i rowerów, dźwig do łodzi, siłownię zewnętrzną Hercules, ścieżki rowerowe i spacerowe, pole namiotowe z pełnym zapleczem sanitarnym, plac zabaw dla dzieci oraz miejsca do grillowania. Obiekt jest czynny codziennie w godzinach 7.00–20.00.
Plac Pocztowy
Plac Pocztowy wziął swoją nazwę od budynku, który zajmuje jego południowo-zachodnią pierzeję. Chodzi oczywiście o pocztę, wybudowaną w latach 1843–1844. Neoklasycystyczny gmach pocztowy był początkowo jednopiętrowy, a dodatkową kondygnację dodano w 1912 roku. Co warte podkreślenia, budynek ten od samego początku pełnił funkcję urzędu pocztowego.
Sam plac wytyczono kilka lat wcześniej, zanim powstał budynek pocztowy, w 1838 roku. Wówczas nosił inną nazwę – plac Poprawczy. Nazwa ta pochodziła od dominującego na nim więzienia Policji Poprawczej Wydziału Łomżyńskiego, którego budynek został rozebrany w okresie międzywojennym. Kiedy w pobliżu stanął bardziej reprezentacyjny obiekt, jakim była poczta, plac przemianowano na plac Pocztowy.
Katedra św. Michała Archanioła i św. Jana Chrzciciela
Katedra św. Michała Archanioła i św. Jana Chrzciciela jest jednym z najważniejszych zabytków w regionie. Kościół wybudowano w latach 1504–1525 z fundacji księżnej Anny Mazowieckiej i jej synów, co czyni go najstarszym zabytkiem miasta oraz najstarszym obiektem w północno-wschodniej Polsce. Ważnym faktem jest to, że budowla nigdy nie została poważnie uszkodzona.
Katedra ma charakter pseudobazyliki, co oznacza, że nawa główna nie jest znacząco wyższa od naw bocznych i nie posiada własnych okien. Zbliżając się do katedry od strony zachodniej, najpierw zauważymy górną część frontonu. Mimo że kościół ma zasadniczo późnogotyckie cechy, fronton ma wygląd barokowy, co jest wynikiem przebudowy dokonanej pod koniec XVII wieku. Podczas późniejszych modernizacji bryły budowli wprowadzono dalsze zmiany, które przyczyniły się do jej obecnego wyglądu.
Pałac Biskupi
Pałac Biskupi, wybudowany w 1925 roku po erygowaniu diecezji, jest imponującym przykładem klasycyzmu. Aby podziwiać jego główną, klasycystyczną fasadę, należy udać się na ulicę Sadową.
Idąc dalej ulicą Dworną, za katedrą i skrzyżowaniem z ulicą Giełczyńską, można zobaczyć trzykondygnacyjną kamienicę ze ściętym narożnikiem, zbudowaną pod koniec XIX wieku. Przed powołaniem diecezji łomżyńskiej, w latach 1919–1925, mieściło się w niej seminarium, gdzie kształcili się przyszli księża. Po przeniesieniu seminarium do rozbudowanego Pałacu Gubernatora, w budynku zorganizowano szkołę.